Nhựa cánh kiến đỏ

NHỰA CÁNH KIẾN ĐỎ

Tên tiếng việt: Cánh kiến đỏ, Tử giao, Tử ngạnh, Xích giao, Hoa một dược, Dương cán tất, Tử trùng giao, Tử thảo nhung.
Tên khoa học: Lacca-Stick-lac
Công dụng: Tính vị theo đông y là vị đắng, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, giải độc, cầm máu, đậu chẩn. Sốt mà không có mồ hôi thì dùng phải thận trọng.
Cánh kiến đỏ (Lacca) là chất nhựa màu đỏ do một loài rệp son cánh kiến đỏ Laccifer lacca Kerr thuộc họ Sâu cánh kiến Lacciferidae hút nhựa cây chủ bài tiết ra.
Công dụng và liều dùng

• Cánh kiến đỏ là một vị thuốc tương đối ít dùng trong nhân dân.
• Tính vị theo đông y là vị đắng, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, giải độc, cầm máu, đậu chẩn. Sốt mà không có mồ hôi thì dùng phải thận trọng. Ngày dùng 46g.
• Nhân dân ta từ lâu dùng cánh kiến đỏ làm thuốc nhuộm răng đen và để gắn những cán dao hay lưỡi cày. Từ khi bỏ tục nhuộm răng, nhu cầu này giảm đi. Có nơi dùng cánh kiến đỏ làm thuốc nhuộm.
• Gần đây cánh kiến đỏ được dùng trong kỹ nghệ để chế biến sơn cánh kiến (rửa bỏ chất màu rồi đun chảy, lọc nóng, đổ thành những màng mỏng dính) dùng làm vật cách điện, chống tia ngoại tím, quét giấy chống ẩm, chịu axit, đĩa hát, đánh bóng đồ dùng như gỗ, tre, vải, da, v.v.
• Ta có thể dùng cánh kiến đỏ để bao thuốc viên chống ẩm. Cồn gôm lắc 5% dùng chấm răng có thể đề phòng sâu răng.